Codziennie w wiadomościach, czy na portalach informacyjnych widzi się informacje o jakimś wypadku drogowym. Ze statystyk wynika, że jest to zjawisko bardzo częste i nagminnie spotykane na polskich drogach. Często ofiarami padają piesi na drodze. Według danych Komendy Głównej Policji w 2022 r. takich zdarzeń było 4 609 (21,6%), w ich wyniku zginęły 453 osoby (23,9%), a 4 447 zostało rannych (18,0%). Pojawia się więc pytanie, co grozi za potrącenie pieszego.
Kto to jest pieszy?
Na wstępnie warto rozwiać wątpliwości, co właściwie oznacza definicja słowa pieszy. Pieszy według art. 2 pkt 18 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym to osoba, która znajduje się poza pojazdem na drodze i nie wykonuje żadnych robót, czy innych czynności, które są przewidziane w przepisach ustawy o ruchu drogowym. Dodatkowo pieszym nazywamy osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motocykl, wózek dziecięcy lub inwalidzki. Oczywiście, osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim również jest określana mianem pieszego. Co ważne, dziecko do 10 roku życia kierujące rowerem pod opieką osoby dorosłej, również jest zaliczane do pieszych.
Doszło do wypadku, jakie są konsekwencje prawne?
Polskie prawo budzi wiele kontrowersji wśród obywateli, jak i na świecie. Jednak, jeśli mówimy o prawie drogowym jest ono wyjątkowo surowe. Zgodnie z art. 177 kodeku karnego, osoba powodująca wypadek, nawet nieumyślnie, gdy inna osoba odniosła obrażenia ciała podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Wydaje się to być dość wysokim wyrokiem, jednak sprawa się jeszcze bardziej zaostrza, gdy w wyniku wypadku dochodzi do śmierci poszkodowanego, czy ciężkiego uszczerbku na jej zdrowiu. W takiej sytuacji sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 ( art. 177 § 2 kodeksu karnego). Ciężki uszczerbek na zdrowiu określa art. 156 § 1 kodeksu karnego, który stanowi, że jest to pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała.
Warto zwrócić uwagę na fakt, który z pewnością nie sprzyja kierowcom, że nigdzie w przepisach nie jest określone miejsce wypadku, tzn. czy do potrącenia doszło na miejscu przeznaczonym dla pieszych np. pasy, czy w miejscu niedozwolonym dla pieszych. Co oznacza to w praktyce? Miejsce wypadku oczywiście ma znaczenie przy wymiarze kary. Co więcej, w obu przypadkach jednakowo bada się okoliczności wypadku.
Spowodowanie potrącenia pieszego przez pijanego kierowcę, czy będą większe konsekwencje?
Nie podważalnie, tak. Wysokość kary zdecydowanie będzie większa, a sąd raczej nie będzie patrzył przychylnie na takiego sprawcę wypadku. Zgodnie z art. 178 § 1 jeśli sprawca, który potrącił pieszego i był pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego, albo uciekł z miejsca zdarzenia obowiązkowo dostanie karę pozbawienia wolności od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Przy zwykłym wypadku i lekkich obrażeniach ciała sprawca, który był pod wpływem alkoholu lub innego środka odurzającego, może się spodziewać wymierzenia mu kary od 2 miesięcy pozbawienia wolności do lat 5, popełnia bowiem dwa przestępstwa z art. 177 § 1 kk (wypadek) i z art. 178a § 1kk (prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub środków odurzających). Przy ciężkich obrażeniach ciała pokrzywdzonego lub jego śmierci, sąd wymierza karę od 2 lat do 14 lat bezwzględnego pozbawienia wolności (Zakład Karny)! Od 1.10.2023 r. zaostrzają się kary, które będą wymierzane od lat 3 do 16, gdy następstwem jest ciężki uszczerbek na zdrowiu innej osoby, oraz od lat 5 do 16 w sytuacji, gdy następstwem będzie śmierć człowieka.
Doszło do potrącenia, ale z ewidentnej winy pieszego…Co wtedy?
Warto podkreślać stwierdzenie, iż nie zawsze wypadek jest spowodowany z winy kierowcy. Pieszy również może mieć w tym swój znaczący udział. W takich sytuacjach stosuje się art. 1 § 1 kodeksu karnego, który brzmi: Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Znaczenie ma również § 2 powyższego artykułu, który brzmi: Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Każda spawa jest inna, a co za tym idzie czasem już na etapie postępowania przygotowawczego prokurator jest zmuszony umorzyć postępowanie. Jednak, również mogą zdarzyć się takie sytuacje, w których sprawa będzie ciągnąć się długimi latami, które będą pełne stresu i emocji. Warto podkreślić jedną z naczelnych zasad kodeksu karnego, która brzmi Nullum crimen sine culpa, czyli nie ma kary bez winy.
Doświadczenie wypadku, z pewnością jest traumatyczne zarówno dla kierowcy jak i pieszego. Z tego powodu zawsze warto pamiętać o swoich prawach, a co więcej warto swoich praw dochodzić. Kancelaria Stabilis od wielu lat zajmuje się m.in. prowadzeniem spraw z zakresu prawa drogowego. Dodatkowo troska o naszych klientów jest priorytetem, a nasza widza i doświadczenie w sprawach z zakresu prawa drogowego i ubezpieczeń pozwolą skutecznie reprezentować stronę i pomóc jej dochodzić swoich niezbywalnych praw.
Adwokat Wioletta Szewczak, Julia Kozioł prawnik.